گزارش‌مثنوی

گزارش مثنوی درباره‌ی تفرقه میان نصاری پس از رستاخیز مسیح به‌علت نزدیکی به روم صادقانه‌تر از دیگر متون اسلامی است. دفتر اول مثنوی روایتی از فریب پیروان مسیح توسط شاهان دارد. تفرقه میان نصرانیان با مکر سیاستمداران ایجاد می‌شد که مهاجرت کاتولیکوس به روم فریب‌ها و سیاست‌های شاهان را از میان بُرد و امت عیسی از حیله‌های شیطانی در امان ماندند. موضوعات مورد اشاره‌ی دفتر اول مثنوی مرتبط با مکر شاهان به شرح ذیل است

بخش ۱۲ – داستان آن پادشاه جهود کی نصرانیان را می‌کشت از بهر تعصب: بود شاهی در جهودان ظلم‌ساز

بخش ۱۳ – آموختن وزیر مکر پادشاه را: او وزیری داشت گبر و عشوه ده

بخش ۱۴ – تلبیس وزیر بانصاری: پس بگویم من به سر نصرانیم

بخش ۱۵ – قبول کردن نصاری مکر وزیر را: صد هزاران مرد ترسا سوی او

بخش ۱۶ – متابعت نصاری وزیر را: دل بدو دادند ترسایان تمام

بخش ۱۷ – قصه دیدن خلیفه لیلی را: گفت لیلی را خلیفه، کان توی

بخش ۱۸ – بیان حسد وزیر: آن وزیرک از حسد بودش نژاد

بخش ۱۹ – فهم کردن حاذقان نصاری مکر وزیر را: هر که صاحب ذوق بود از گفت او

بخش ۲۰ – پیغام شاه پنهان با وزیر: در میان شاه و او پیغامها

بخش ۲۱ – بیان دوازده سبط از نصاری: قوم عیسی را بد اندر دار و گیر

بخش ۲۲ – تخلیط وزیر در احکام انجیل: ساخت طوماری به نام هر یکی

بخش ۲۳ – در بیان آنک این اختلافات در صورت روش است نی در حقیقت راه: او ز یک رنگی عیسی بو نداشت

بخش ۲۴ – بیان خسارت وزیر درین مکر: همچو شه نادان و غافل بد وزیر

بخش ۲۵ – مکر دیگر انگیختن وزیر در اضلال قوم: مکر دیگر آن وزیر از خود ببست

بخش ۲۶ – دفع گفتن وزیر مریدان را: گفت هان ای سخرگان گفت و گو

بخش ۲۷ – مکر کردن مریدان کی خلوت را بشکن: جمله گفتند ای حکیم رخنه‌جو

بخش ۲۸ – جواب گفتن وزیر کی خلوت را نمی‌شکنم: گفت حجت‌های خود کوته کنید

بخش ۲۹ – اعتراض مریدان در خلوت وزیر: جمله گفتند ای وزیر انکار نیست

بخش ۳۰ – نومید کردن وزیر مریدان را از رفض خلوت: آن وزیر از اندرون آواز داد

بخش ۳۱ – ولی عهد ساختن وزیر هر یک امیر را جداجدا: وانگهانی آن امیران را بخواند

بخش ۳۲ – کشتن وزیر خویشتن را در خلوت: بعد از آن چل روز دیگر در ببست

بخش ۳۳ – طلب کردن امت عیسی علیه‌السلام از امرا کی ولی عهد از شما کدامست: بعد ماهی خلق گفتند ای مهان

بخش ۳۴ – منازعت امرا در ولی عهدی: یک امیری زان امیران پیش رفت

بخش ۳۵ – تعظیم نعت مصطفی صلی الله علیه و سلم کی مذکور بود در انجیل: بود در انجیل نام مصطفی

بخش ۳۶ – حکایت پادشاه جهود دیگر کی در هلاک دین عیسی سعی نمود: یک شه دیگر ز نسل آن جهود

بخش ۳۷ – آتش کردن پادشاه جهود و بت نهادن پهلوی آتش کی هر که این بت را سجود کند از آتش برست: آن جهود سگ ببین چه رای کرد

بخش ۳۸ – به سخن آمدن طفل درمیان آتش و تحریض کردن خلق را در افتادن بآتش: یک زنی با طفل آورد آن جهود

بخش ۳۹ – کژ ماندن دهان آن مرد کی نام محمد را صلی‌الله علیه و سلم بتسخر خواند: آن دهان کژ کرد و از تسخر بخواند

بخش ۴۰ – عتاب کردن آتش را آن پادشاه جهود: رو به آتش کرد شه «کای تندخو

بخش ۴۱ – طنز و انکار کردن پادشاه جهود و قبول ناکردن نصیحت خاصان خویش: این عجایب دید آن شاه جهود